Το παραθέτω χωρίς να ζητήσω την άδεια κανενός, γιατί έτσι ΓΟΥΣΤΑΡΩ , γιατί είμαι βαρύμαγκας, ελληναράς και αφήνω γραμμή πίσω μου όταν περπατώ. Είμαι ανώνυμος και αναλαμβάνω την ευθύνη των πράξεων μου... Έτσι ....
ΠΗΓΗ : ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ '' ΠΡΟΤΑΣΗ'' ---> ΠΡΟΣΩΠΟ
(τεύχος ιουλίου-αυγούστου-σεπτεμβρίου 2009)
ΥΠΑΡΧΕΙ ΓΥΡΩ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΣ ΜΙΑ ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΕΛΛΑΔΑ
«Κοίταξε Δημήτρη, σχηματοποιώντας μπορούμε να πούμε πως μέσα στην πατρίδα μας υπάρχουν δυο Ελλάδες: μία Ελλάδα π[ου πάει μπροστά και μια Ελλάδα που μένει πίσω. Την πρώτη την αποτελούν ακμαίες επιχειρήσεις, ικανοί αθλητές, εκλεκτοί επιστήμονες, δυναμικοί επαγγελματίες, συνεπείς εργαζόμενοι και λαμπροί πολιτικοί. Σε όλους τους τομείς βρίσκουμε εξαιρετικά παραδείγματα με παγκόσμιες επιδόσεις. Έτσι και στα Πανεπιστήμια υπάρχουν εξαιρετικά παραδείγματα με ελκυστικά μαθήματα και πρωτοπόρα εκπαιδευτικά προγράμματα, που τα διδάσκουν ξεχωριστοί καθηγητές σε φιλομαθείς φοιτητές. Αλλά αυτή είναι η μικρή Ελλάδα. Η μεγάλη Ελλάδα είναι η Ελλάδα της μετριότητας της μιζέριας και της ημιμάθειας, της ανευθυνότητας και των προσωπικών ανταγωνισμών, της διαφθοράς που συνδυάζεται με την αρπαχτή, την ήσσονα προσπάθεια και το ρουσφέτι, η Ελλάδα της επίδειξης, της πονηριάς, του εφησυχασμού και του χαβαλέ. Πίσω από όλα αυτά πιστεύω ότι υπάρχει η κατάρα του ατομικισμού, που αιώνες τώρα αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο της ταυτότητας των ελλήνων».
Αυτή ήταν η απάντηση της Άννας στην ερώτηση του Δημήτρη, όταν ενδιαφέρθηκε να μάθει για την κατάσταση των ελληνικών Πανεπιστημίων. Η Άννα είναι η βασική ηρωίδα στο μυθιστόρημα του Δημήτρη Μπουραντά «Όλα σου τα έμαθα, μα ξέχασα μια λέξη».
Διαβάζοντας περί της κατάρας του ατομικισμού, θυμήθηκα μια επιστολή του Μπρουκς Ρίτσαρντς, παλιού Άγγλου πρεσβευτή στην Αθήνα, προς τον υπουργό Εξωτερικών της Αγγλίας Ντέιβιντ ‘Οουεν (7/3/78) όπου αναφέρεται στον χαρακτήρα των ελλήνων: «Έχουν μια ασυνήθιστα θετική αίσθηση της ταυτότητας τους και έχουν την ψυχωτική πεποίθηση ότι δεν συγγενεύουν με κανένα άλλο λαό και δεν μπορούν αυτομάτως να βασιστούν σε κανέναν. Ωστόσο όταν οι εξωτερικές απειλές σταματήσουν η συνοχή τους διαλύεται. Η ατομικότητα στην Ελλάδα είναι τόσο ισχυρή που η Ελλάδα αποτελείται στην πραγματικότητα από 8-9 εκατομμύρια μονομελείς ομάδες που απρόθυμα αναγκάζονται να σχηματίσουν προσωρινές συμμαχίες».
Αξίζει με την ευκαιρία της αναφοράς στην επιστολή του άγγλου πρεσβευτή να παραθέσουμε και αλλά δυο χαρακτηριστικά που αναφέρει για το χαρακτήρα των Ελλήνων: «Όταν βρίσκονται εν μέσω προβλημάτων, ιδιαίτερα αν τα έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι, αποτελεί αντανακλαστικό των ελλήνων να ρίχνουν το φταίξιμο σε κάποιον αποδιοπομπαίο τράγο – μια συνήθεια που τους έχει μείνει από τα χρόνια που ευρίσκοντο υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων».
«Δεν τους αρέσει η συλλογική, πειθαρχημένη δουλειά και αναζητούν ατομικές δραστηριότητες που φτάνουν στα όρια αντικοινωνικού εγωισμού, έλκονται από ακραίες φιλοδοξίες και την αδιαλλαξία, θεωρώντας την δρόμο της μετριοπάθειας, πάνω στον οποίο οι πρόγονοι τους έχτισαν το ιδανικό της αρετής, σχεδόν ήττα η προδοσία».
Αυτά και αρκετά άλλα σημειώνει ο τέως Άγγλος πρεσβευτής, στοιχειά χρήσιμα για μελέτη από τους ανθρώπους που αντιστέκονται στον σύγχρονο, ισοπεδωτικό τρόπο ζωής και προσπαθούν να παράγουν πολιτισμό και να προωθήσουν αξίες. Η μελέτη της κριτικής των άλλων βοηθάει στην ποιοτική μας εξέλιξη είτε αποδεχτούμε τις απορρίψουμε, άλλα όχι άκριτα, με επιχειρήματα.
Αυτοί όμως που φωτογραφίζει η επιστολή, την πλειοψηφία των σύγχρονων ελλήνων, «Ελληνάρες», με περισσή βιασύνη θα αποδείκνυαν του λόγου το αληθές. Ότι έχουν τα χαρακτηριστικά που τους προσάπτονται. Τυφλωμένοι από εγωισμό θα έβρισκαν ένα πλούσιο λεξιλόγιο ύβρεων να ανταποδώσουν τις «προσβολές» στου Άγγλους.
Εξάλλου δεν είναι τυχαίο ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής (life style) ο οποίος στηρίζει την υπερκατανάλωση στις εγωιστικές ιδιότητες των ανθρώπων, έχει βρει τόσο πρόσφορο έδαφος στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να κατέχει πρωτιές στην Ευρώπη σε τομείς υπερκατανάλωσης όπως κινητή τηλεφωνία, κατανάλωση ουίσκι, τροχαίων ατυχημάτων, παχυσαρκία κ.λπ. Έχει δίκιο ο Γιάννης Μπέζος, ο οποίος σε συνέντευξη του αναφέρει ότι ο νέος στρατός κατοχής στην Ελλάδα είναι το life style. Είναι αυτό που επιβάλλει έναν τρόπο ζωής, να ντύνεσαι να διασκεδάζεις, να κάνεις πελάτες, να παρακολουθείς Διαδίκτυο, να καλύπτεις πνευματικές ανάγκες. Ίσως το πιο οδυνηρό που επιβάλλει ο σύγχρονος τρόπος ζωής είναι το άγχος να περνάω καλά σε προσωπικό επίπεδο, αδιαφορώντας για τους άλλους και σε βάρος των άλλων. Ο εγωισμός στο μεγαλείο του. Κοντόφθαλμη προσδοκία, καθώς δεν αντιλαμβάνονται ότι οι κοινωνίες μόνο συνολικά κερδίζουν οι ίδιες αλλά και τα άτομα, ,ενώ οι ατομικές λύσεις δεν διαλύουν μόνο τις κοινωνίες, αλλά και τα άτομα.
Η αλήθεια είναι ότι η πλειοψηφία έχει παγιδευτεί αναζητώντας την ευτυχία στα υλικά αγαθά και στη δήθεν χαλαρότητα και διασκέδαση, που γίνεται αυτοσκοπός, που αντί να μειώσει το άγχος και την κατάθλιψη, τα αυξάνει. Μια μειοψηφία όμως των ανθρώπων, της Ελλάδας που αντιστέκεται πεισματικά, προχωρούν το δύσκολο δρόμο των συλλογικών δράσεων, των ποιοτικών επιλογών. Άνθρωποι που δεν είναι επιστήμονες, αλλά και απλοί καθημερινοί άνθρωποι.
Ο Τάσης Παπαϊωάνου καθηγητής Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ, σε άρθρο του στην «Ελευθεροτυπία», με τίτλο «η βρώμικη πόλη» αναφέρεται στο γεγονός του εθισμού από τη βρωμιά και την παρουσία των σκουπιδιών. «Σκουπίδια» που κατακλύζουν την τηλεόραση, «σκουπίδια» επιπλέουν στην κοινωνική μας ζωή, «σκουπίδια» αποτελούν τα πρότυπα ζωής και της καθημερινότητας, αλλά και με σκουπίδια βρωμίζουμε τις πόλεις μας. Οι πόλεις πνίγονται από τα σκουπίδια που παράγει ο σύγχρονος τρόπος ζωής, από την καταναλωτική βουλιμία. Τα σκουπίδια μας θυμίζουν ότι όσο αυξάνονται τόσο βυθιζόμαστε σε ένα τέλμα χωρίς διέξοδο. Η πλειοψηφία έχει πλέον εθιστεί στο να παράγει ποικιλία σκουπιδιών, τα οποία να ρυπαίνουν τα πάντα εκτός των σπιτιών τους. Αυτό και αν είναι διαστροφή. Μέσα στο σπίτι σου να μην επιτρέπεις να υπάρχει η ελαχίστη σκόνη και έξω από την πόρτα σου να πετάς τα πάντα. Να μη σε ενδιαφέρει η καθαριότητα στο περιβάλλον.
Αφορμή για τόσα και αρκετά άλλα που έγραψε ο Τάσης Παπαϊωάννου στο άρθρο του, ήταν η απάντηση μιας κυρίας οδοκαθαρίστριας, όταν ρωτήθηκε γιατί εργάζεται σε αυτόν τον τομέα. Με απόλυτη φυσικότητα είπε: «Γιατί μου αρέσει να τα βλέπω καθαρά».
Αυτός ο απλός άνθρωπος ανήκει στην παράλληλη Ελλάδα. Δεν αδιαφορεί, δεν βολεύεται, αλλά κυρίως βρίσκει νόημα στη δουλειά της, νιώθει ότι προσφέρει στην κοινωνία μια ποιότητα ζωής. Η αλήθεια είναι ότι η πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας σε επίπεδο παιδείας και πολιτισμού είναι τέτοια που δεν μας κάνει αισιόδοξους. Σε όλους τους τομείς δεν ενισχύονται οι μαχητές της ζωής, αλλά όσοι βολεύονται και αλληλοβολεύονται. Στο βιβλίο του Δ. Μπουραντά σε ένα σημείο αναφέρεται στην ηρωίδα, την Άννα, η οποία έχει θέσει υποψηφιότητα για επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο. Παρά το ότι έχει τα προσόντα, τη θέση παίρνει γιος πολιτικού με ελάχιστα προσόντα. Ένας από τους καθηγητές που αντιστέκονται και μάχεται για την αξιοκρατία στην ομιλία του λέει τα εξής: «Διερωτώμαι πως μπορούμε να κοιτάζουμε στα μάτια την κοινωνία και τους φοιτητές και αν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι στην ουσία αυτό που κάνουμε δεν είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που κάνουν όσοι καίνε τα δάση, καταπατούν και χτίζουν αυθαίρετα, όσοι χρηματίζονται, παρανομούν και ζουν σε βάρος των άλλων μέσω της διαπλοκής».
Ο Γιώργος Γραμματικάκης, σε μια συνέντευξη του στην «Ελευθεροτυπία», στις εκτιμήσεις του για την κατάσταση στο χώρο της παιδείας αναφέρει: «Φοβούμαι ότι μια ριζική αλλαγή, που θα οδηγούσε την Παιδεία μας σε πιο ευοίωνες προοπτικές δεν είναι ορατή. Μήτε οι πολιτικές δυνάμεις που θα την επιβάλλουν υπάρχουν, μήτε η κοινωνία την απαιτεί. Τα προβλήματα άλλωστε της Παιδείας δεν είναι μόνο οικονομικά, όπως διατυμπανίζουν όλοι. Στο χώρο της αντανακλάται άμεσα κάθε στοιχείο της εθνικής μας κακοδαιμονίας: η πολιτική δημαγωγία, ο εθισμός στην ευκολία, η υποκρισία που κυριαρχεί, η διαρκείς συζήτηση για τα αυτονόητα. Έτσι παρουσιάζεται το εξής παράδοξο: Στα χαρτιά η χώρα μας είναι η πιο φιλονεϊκή χώρα του κόσμου. Ιδιαίτερα η πολιτική εξουσία κολακεύει τους νέους, θαυμάζει την επαναστατικότητα τους – που δεν είναι πάντοτε προφανής – κλαίει και οδύρεται για τα δεινά της. Στην ουσία όμως, εκεί που πραγματικά κρίνονται οι λαοί, η Ελλάδα είναι μια γερασμένη, αντινεϊκή χώρα. Μισεί τους νέους και τον καινούριο άνεμο που φέρνουν πάντοτε μαζί τους. Τους διδάσκει την αναξιοκρατία , επιβάλλει – προς ίδιον όφελος – έναν αφόρητο κομματισμό, τους κλείνει το μάτι, όχι για να τους ενισχύσει της δημιουργικές τους ικανότητες, αλλά για μια θέση στο Δημόσιο. Οι πραγματικοί νέοι αρνούνται μια τέτοια πατρίδα. Τους απωθεί. Αυτό ήθελε να πει, με πολλά στραβοπατήματα, η εξέγερση του Δεκέμβρη. Θέλω να πιστεύω ότι οι νέοι θα προχωρήσουν κάποτε και στο επόμενο βήμα, που είναι να αλλάζουν όσο μπορούν μία προκαθορισμένη μοίρα του τόπου. Αν αυτό δε γίνει η Ελλάδα δεν έχει ουσιαστικά μέλλον. Έχει ήδη λιγοστό παρόν.»
Ίσως στο σημείο αυτό να ήταν χρήσιμη μια αναφορά του Λέοντος Τολστόι για τους νέους ανθρώπους. «Όλοι οι νέοι θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά ελάχιστοι θέλουν να αλλάξουν τον εαυτό τους.»
Ο κόσμος δεν αλλάζει αν δεν ξεκινήσει μια αλλαγή πρώτα από τον εαυτό μας. Αποτελούμε κι εμείς μέρος αυτού του κόσμου. Μέσα σε αυτό τον κόσμο έχουμε διαπαιδαγωγηθεί και πολλά από αυτά τα αρνητικά που αναφερόμαστε αποτελούν και στοιχεία της δικής της στάσης και συμπεριφοράς. Καμία αλλαγή που δεν ξεκινά από τον ίδιο μας τον εαυτό, η οποία αν δεν εκφραστεί με αλλαγή της δικής μας συμπεριφοράς, δεν πρόκειται να επηρεάσει να εμπνεύσει και άλλους για παρόμοιες αλλαγές.
Αυτός είναι και ο λόγος που όσοι εθελοντές προσεγγίζουν την «ΠΡΟΤΑΣΗ» για να εκπαιδευτούν στην πρόληψη, ξεκινούν από την εκπαίδευση σε προσωπικές αλλαγές, που οδηγούν σε έναν άλλο τρόπο ζωής και λειτουργίας στην κοινωνία σε συλλογικό επίπεδο. Αυτοοργανώνονται σε ομάδες, αντιστέκονται στο σύγχρονο τρόπο ζωής και προβάλλουν μέσα από την καθημερινή τους πρακτική ένα άλλο ανθρώπινο και ποιοτικό τρόπο ζωής. Η πραγμάτωση ενός τέτοιου οράματος δεν γίνεται ατομικά, αλλά ομαδικά και συλλογικά. Τέτοιες προσπάθειες ενισχύουν την ανάπτυξη της παράλληλης Ελλάδας, με την ελπίδα ότι κάποτε θα βγει από το περιθώριο και θα μπει στο επίκεντρο της ζωής.
Καθώς όπως αναφέρει σε ομιλία του ο άλλος ήρωας του Δ. Μπουραντά, ο Νίκος «δυστυχώς οι κοινωνίες δεν αλλάζουν με μελέτες, νόμους και διατάγματα. Οι ουσιαστικές αλλαγές προκύπτουν είτε μέσα από πεφωτισμένες ηγεσίες είτε μέσα από μεγάλες κρίσεις. Οι αλλαγές μέσα από κρίσεις είναι επώδυνες, με αποτελέσματα απρόβλεπτα. Συνεπώς το κλειδί της προόδου είναι οι ηγεσίες, η ευθύνη των οποίων είναι τεράστια, όπως τεράστια είναι και η ευθύνη του κάθε πολίτη.
Οι αξίες, οι στάσεις και οι συμπεριφορές των πολιτών στις δημοκρατίες προσδιορίζουν το ποιος είναι και τι κάνουν οι ηγεσίες. Συμβάλλουν αποφασιστικά στο αν θα υλοποιηθούν ή όχι αποτελεσματικές αλλαγές. Καθορίζουν αν ο κόσμος θα πάει προς την πρόοδο ή την καταστροφή.»
Η ελπίδα μας λοιπόν εστιάζεται στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας. Όσοι άνθρωποι της παράλληλης Ελλάδας αυξάνονται, οργανώνονται και μάχονται για την πρόοδο και την εξέλιξη, όσο αντιστέκονται στον σύγχρονο τρόπο ζωής, τόσο μεγαλώνει η πιθανότητα να επηρεαστούν και τα άλλα επίπεδα της πυραμίδας στη μέση και την κορυφή και να έχουμε ποιοτικές αλλαγές.
ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ
ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΝ ΕΧΕΙ Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΜΑΣ
Αυτή ήταν η απάντηση της Άννας στην ερώτηση του Δημήτρη, όταν ενδιαφέρθηκε να μάθει για την κατάσταση των ελληνικών Πανεπιστημίων. Η Άννα είναι η βασική ηρωίδα στο μυθιστόρημα του Δημήτρη Μπουραντά «Όλα σου τα έμαθα, μα ξέχασα μια λέξη».
Διαβάζοντας περί της κατάρας του ατομικισμού, θυμήθηκα μια επιστολή του Μπρουκς Ρίτσαρντς, παλιού Άγγλου πρεσβευτή στην Αθήνα, προς τον υπουργό Εξωτερικών της Αγγλίας Ντέιβιντ ‘Οουεν (7/3/78) όπου αναφέρεται στον χαρακτήρα των ελλήνων: «Έχουν μια ασυνήθιστα θετική αίσθηση της ταυτότητας τους και έχουν την ψυχωτική πεποίθηση ότι δεν συγγενεύουν με κανένα άλλο λαό και δεν μπορούν αυτομάτως να βασιστούν σε κανέναν. Ωστόσο όταν οι εξωτερικές απειλές σταματήσουν η συνοχή τους διαλύεται. Η ατομικότητα στην Ελλάδα είναι τόσο ισχυρή που η Ελλάδα αποτελείται στην πραγματικότητα από 8-9 εκατομμύρια μονομελείς ομάδες που απρόθυμα αναγκάζονται να σχηματίσουν προσωρινές συμμαχίες».
Αξίζει με την ευκαιρία της αναφοράς στην επιστολή του άγγλου πρεσβευτή να παραθέσουμε και αλλά δυο χαρακτηριστικά που αναφέρει για το χαρακτήρα των Ελλήνων: «Όταν βρίσκονται εν μέσω προβλημάτων, ιδιαίτερα αν τα έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι, αποτελεί αντανακλαστικό των ελλήνων να ρίχνουν το φταίξιμο σε κάποιον αποδιοπομπαίο τράγο – μια συνήθεια που τους έχει μείνει από τα χρόνια που ευρίσκοντο υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων».
«Δεν τους αρέσει η συλλογική, πειθαρχημένη δουλειά και αναζητούν ατομικές δραστηριότητες που φτάνουν στα όρια αντικοινωνικού εγωισμού, έλκονται από ακραίες φιλοδοξίες και την αδιαλλαξία, θεωρώντας την δρόμο της μετριοπάθειας, πάνω στον οποίο οι πρόγονοι τους έχτισαν το ιδανικό της αρετής, σχεδόν ήττα η προδοσία».
Αυτά και αρκετά άλλα σημειώνει ο τέως Άγγλος πρεσβευτής, στοιχειά χρήσιμα για μελέτη από τους ανθρώπους που αντιστέκονται στον σύγχρονο, ισοπεδωτικό τρόπο ζωής και προσπαθούν να παράγουν πολιτισμό και να προωθήσουν αξίες. Η μελέτη της κριτικής των άλλων βοηθάει στην ποιοτική μας εξέλιξη είτε αποδεχτούμε τις απορρίψουμε, άλλα όχι άκριτα, με επιχειρήματα.
Αυτοί όμως που φωτογραφίζει η επιστολή, την πλειοψηφία των σύγχρονων ελλήνων, «Ελληνάρες», με περισσή βιασύνη θα αποδείκνυαν του λόγου το αληθές. Ότι έχουν τα χαρακτηριστικά που τους προσάπτονται. Τυφλωμένοι από εγωισμό θα έβρισκαν ένα πλούσιο λεξιλόγιο ύβρεων να ανταποδώσουν τις «προσβολές» στου Άγγλους.
Εξάλλου δεν είναι τυχαίο ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής (life style) ο οποίος στηρίζει την υπερκατανάλωση στις εγωιστικές ιδιότητες των ανθρώπων, έχει βρει τόσο πρόσφορο έδαφος στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να κατέχει πρωτιές στην Ευρώπη σε τομείς υπερκατανάλωσης όπως κινητή τηλεφωνία, κατανάλωση ουίσκι, τροχαίων ατυχημάτων, παχυσαρκία κ.λπ. Έχει δίκιο ο Γιάννης Μπέζος, ο οποίος σε συνέντευξη του αναφέρει ότι ο νέος στρατός κατοχής στην Ελλάδα είναι το life style. Είναι αυτό που επιβάλλει έναν τρόπο ζωής, να ντύνεσαι να διασκεδάζεις, να κάνεις πελάτες, να παρακολουθείς Διαδίκτυο, να καλύπτεις πνευματικές ανάγκες. Ίσως το πιο οδυνηρό που επιβάλλει ο σύγχρονος τρόπος ζωής είναι το άγχος να περνάω καλά σε προσωπικό επίπεδο, αδιαφορώντας για τους άλλους και σε βάρος των άλλων. Ο εγωισμός στο μεγαλείο του. Κοντόφθαλμη προσδοκία, καθώς δεν αντιλαμβάνονται ότι οι κοινωνίες μόνο συνολικά κερδίζουν οι ίδιες αλλά και τα άτομα, ,ενώ οι ατομικές λύσεις δεν διαλύουν μόνο τις κοινωνίες, αλλά και τα άτομα.
Η αλήθεια είναι ότι η πλειοψηφία έχει παγιδευτεί αναζητώντας την ευτυχία στα υλικά αγαθά και στη δήθεν χαλαρότητα και διασκέδαση, που γίνεται αυτοσκοπός, που αντί να μειώσει το άγχος και την κατάθλιψη, τα αυξάνει. Μια μειοψηφία όμως των ανθρώπων, της Ελλάδας που αντιστέκεται πεισματικά, προχωρούν το δύσκολο δρόμο των συλλογικών δράσεων, των ποιοτικών επιλογών. Άνθρωποι που δεν είναι επιστήμονες, αλλά και απλοί καθημερινοί άνθρωποι.
Ο Τάσης Παπαϊωάνου καθηγητής Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ, σε άρθρο του στην «Ελευθεροτυπία», με τίτλο «η βρώμικη πόλη» αναφέρεται στο γεγονός του εθισμού από τη βρωμιά και την παρουσία των σκουπιδιών. «Σκουπίδια» που κατακλύζουν την τηλεόραση, «σκουπίδια» επιπλέουν στην κοινωνική μας ζωή, «σκουπίδια» αποτελούν τα πρότυπα ζωής και της καθημερινότητας, αλλά και με σκουπίδια βρωμίζουμε τις πόλεις μας. Οι πόλεις πνίγονται από τα σκουπίδια που παράγει ο σύγχρονος τρόπος ζωής, από την καταναλωτική βουλιμία. Τα σκουπίδια μας θυμίζουν ότι όσο αυξάνονται τόσο βυθιζόμαστε σε ένα τέλμα χωρίς διέξοδο. Η πλειοψηφία έχει πλέον εθιστεί στο να παράγει ποικιλία σκουπιδιών, τα οποία να ρυπαίνουν τα πάντα εκτός των σπιτιών τους. Αυτό και αν είναι διαστροφή. Μέσα στο σπίτι σου να μην επιτρέπεις να υπάρχει η ελαχίστη σκόνη και έξω από την πόρτα σου να πετάς τα πάντα. Να μη σε ενδιαφέρει η καθαριότητα στο περιβάλλον.
Αφορμή για τόσα και αρκετά άλλα που έγραψε ο Τάσης Παπαϊωάννου στο άρθρο του, ήταν η απάντηση μιας κυρίας οδοκαθαρίστριας, όταν ρωτήθηκε γιατί εργάζεται σε αυτόν τον τομέα. Με απόλυτη φυσικότητα είπε: «Γιατί μου αρέσει να τα βλέπω καθαρά».
Αυτός ο απλός άνθρωπος ανήκει στην παράλληλη Ελλάδα. Δεν αδιαφορεί, δεν βολεύεται, αλλά κυρίως βρίσκει νόημα στη δουλειά της, νιώθει ότι προσφέρει στην κοινωνία μια ποιότητα ζωής. Η αλήθεια είναι ότι η πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας σε επίπεδο παιδείας και πολιτισμού είναι τέτοια που δεν μας κάνει αισιόδοξους. Σε όλους τους τομείς δεν ενισχύονται οι μαχητές της ζωής, αλλά όσοι βολεύονται και αλληλοβολεύονται. Στο βιβλίο του Δ. Μπουραντά σε ένα σημείο αναφέρεται στην ηρωίδα, την Άννα, η οποία έχει θέσει υποψηφιότητα για επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο. Παρά το ότι έχει τα προσόντα, τη θέση παίρνει γιος πολιτικού με ελάχιστα προσόντα. Ένας από τους καθηγητές που αντιστέκονται και μάχεται για την αξιοκρατία στην ομιλία του λέει τα εξής: «Διερωτώμαι πως μπορούμε να κοιτάζουμε στα μάτια την κοινωνία και τους φοιτητές και αν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι στην ουσία αυτό που κάνουμε δεν είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που κάνουν όσοι καίνε τα δάση, καταπατούν και χτίζουν αυθαίρετα, όσοι χρηματίζονται, παρανομούν και ζουν σε βάρος των άλλων μέσω της διαπλοκής».
Ο Γιώργος Γραμματικάκης, σε μια συνέντευξη του στην «Ελευθεροτυπία», στις εκτιμήσεις του για την κατάσταση στο χώρο της παιδείας αναφέρει: «Φοβούμαι ότι μια ριζική αλλαγή, που θα οδηγούσε την Παιδεία μας σε πιο ευοίωνες προοπτικές δεν είναι ορατή. Μήτε οι πολιτικές δυνάμεις που θα την επιβάλλουν υπάρχουν, μήτε η κοινωνία την απαιτεί. Τα προβλήματα άλλωστε της Παιδείας δεν είναι μόνο οικονομικά, όπως διατυμπανίζουν όλοι. Στο χώρο της αντανακλάται άμεσα κάθε στοιχείο της εθνικής μας κακοδαιμονίας: η πολιτική δημαγωγία, ο εθισμός στην ευκολία, η υποκρισία που κυριαρχεί, η διαρκείς συζήτηση για τα αυτονόητα. Έτσι παρουσιάζεται το εξής παράδοξο: Στα χαρτιά η χώρα μας είναι η πιο φιλονεϊκή χώρα του κόσμου. Ιδιαίτερα η πολιτική εξουσία κολακεύει τους νέους, θαυμάζει την επαναστατικότητα τους – που δεν είναι πάντοτε προφανής – κλαίει και οδύρεται για τα δεινά της. Στην ουσία όμως, εκεί που πραγματικά κρίνονται οι λαοί, η Ελλάδα είναι μια γερασμένη, αντινεϊκή χώρα. Μισεί τους νέους και τον καινούριο άνεμο που φέρνουν πάντοτε μαζί τους. Τους διδάσκει την αναξιοκρατία , επιβάλλει – προς ίδιον όφελος – έναν αφόρητο κομματισμό, τους κλείνει το μάτι, όχι για να τους ενισχύσει της δημιουργικές τους ικανότητες, αλλά για μια θέση στο Δημόσιο. Οι πραγματικοί νέοι αρνούνται μια τέτοια πατρίδα. Τους απωθεί. Αυτό ήθελε να πει, με πολλά στραβοπατήματα, η εξέγερση του Δεκέμβρη. Θέλω να πιστεύω ότι οι νέοι θα προχωρήσουν κάποτε και στο επόμενο βήμα, που είναι να αλλάζουν όσο μπορούν μία προκαθορισμένη μοίρα του τόπου. Αν αυτό δε γίνει η Ελλάδα δεν έχει ουσιαστικά μέλλον. Έχει ήδη λιγοστό παρόν.»
Ίσως στο σημείο αυτό να ήταν χρήσιμη μια αναφορά του Λέοντος Τολστόι για τους νέους ανθρώπους. «Όλοι οι νέοι θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά ελάχιστοι θέλουν να αλλάξουν τον εαυτό τους.»
Ο κόσμος δεν αλλάζει αν δεν ξεκινήσει μια αλλαγή πρώτα από τον εαυτό μας. Αποτελούμε κι εμείς μέρος αυτού του κόσμου. Μέσα σε αυτό τον κόσμο έχουμε διαπαιδαγωγηθεί και πολλά από αυτά τα αρνητικά που αναφερόμαστε αποτελούν και στοιχεία της δικής της στάσης και συμπεριφοράς. Καμία αλλαγή που δεν ξεκινά από τον ίδιο μας τον εαυτό, η οποία αν δεν εκφραστεί με αλλαγή της δικής μας συμπεριφοράς, δεν πρόκειται να επηρεάσει να εμπνεύσει και άλλους για παρόμοιες αλλαγές.
Αυτός είναι και ο λόγος που όσοι εθελοντές προσεγγίζουν την «ΠΡΟΤΑΣΗ» για να εκπαιδευτούν στην πρόληψη, ξεκινούν από την εκπαίδευση σε προσωπικές αλλαγές, που οδηγούν σε έναν άλλο τρόπο ζωής και λειτουργίας στην κοινωνία σε συλλογικό επίπεδο. Αυτοοργανώνονται σε ομάδες, αντιστέκονται στο σύγχρονο τρόπο ζωής και προβάλλουν μέσα από την καθημερινή τους πρακτική ένα άλλο ανθρώπινο και ποιοτικό τρόπο ζωής. Η πραγμάτωση ενός τέτοιου οράματος δεν γίνεται ατομικά, αλλά ομαδικά και συλλογικά. Τέτοιες προσπάθειες ενισχύουν την ανάπτυξη της παράλληλης Ελλάδας, με την ελπίδα ότι κάποτε θα βγει από το περιθώριο και θα μπει στο επίκεντρο της ζωής.
Καθώς όπως αναφέρει σε ομιλία του ο άλλος ήρωας του Δ. Μπουραντά, ο Νίκος «δυστυχώς οι κοινωνίες δεν αλλάζουν με μελέτες, νόμους και διατάγματα. Οι ουσιαστικές αλλαγές προκύπτουν είτε μέσα από πεφωτισμένες ηγεσίες είτε μέσα από μεγάλες κρίσεις. Οι αλλαγές μέσα από κρίσεις είναι επώδυνες, με αποτελέσματα απρόβλεπτα. Συνεπώς το κλειδί της προόδου είναι οι ηγεσίες, η ευθύνη των οποίων είναι τεράστια, όπως τεράστια είναι και η ευθύνη του κάθε πολίτη.
Οι αξίες, οι στάσεις και οι συμπεριφορές των πολιτών στις δημοκρατίες προσδιορίζουν το ποιος είναι και τι κάνουν οι ηγεσίες. Συμβάλλουν αποφασιστικά στο αν θα υλοποιηθούν ή όχι αποτελεσματικές αλλαγές. Καθορίζουν αν ο κόσμος θα πάει προς την πρόοδο ή την καταστροφή.»
Η ελπίδα μας λοιπόν εστιάζεται στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας. Όσοι άνθρωποι της παράλληλης Ελλάδας αυξάνονται, οργανώνονται και μάχονται για την πρόοδο και την εξέλιξη, όσο αντιστέκονται στον σύγχρονο τρόπο ζωής, τόσο μεγαλώνει η πιθανότητα να επηρεαστούν και τα άλλα επίπεδα της πυραμίδας στη μέση και την κορυφή και να έχουμε ποιοτικές αλλαγές.
ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ
ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΝ ΕΧΕΙ Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΜΑΣ
κείμενο του Βασίλη Πασσά
εκδότη του περιοδικού 'πρόσωπο'
Ελπίζω τέτοια κείμενα, να μας γεμίζουν με ευθύνες για αυτά που θα έπρεπε να κάνουμε και δεν κάνουμε... και δεν μιλάω για αλλαγές, μιλάω τουλάχιστον για τύψεις...
